Εδώ κρίση, εκεί κρίση πού είναι η κρίση;

Πάνε κοντά δυο χρόνια απ όταν λέξεις σαν ¨κρίση¨, ¨χρηματοπιστωτικό σύστημα¨, ¨οίκοι αξιολόγισης¨ κλπ άρχισαν να εισβάλουν αιφνίδια στην καθημερινότητά μας. Αποκορύφωμα οι τελευταίοι τρεις μήνες όπου έννοιες και φαινόμενα σαν τα προαναφερθέντα μονοπωλούν καθημερινά το ενδιαφέρον της κοινής γνώμης. Με αφορμή την παγκόσμια οικονομική κρίση και τις αρχικές επιπτώσεις της στην Ελλάδα οι απανταχού φωτισμένοι Πρετεντέρηδες ανέλαβαν να μας εξηγήσουν ¨τι παίζει στην αγορά¨ και πολύ περισσότερο τι πρέπει να κάνουμε για να τη σώσουμε –και να σωθούμε… Το παρόν κείμενο μάλλον δεν θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί σαν τέτοιο εγχειρίδιο-ή τουλάχιστον σίγουρα δεν το επιδιώκει! Ας ξεκινήσουμε λίγο γενικά…

Παγκόσμια οικονομική κρίση

Το Σεπτέμβριο του 2008 βλέπουμε στις ΗΠΑ τα πρώτα δείγματα μιας διαφαινόμενης βαθιάς οικονομικής κρίσης. Κατάρρευση οικονομικών κολοσσών, συγχωνεύσεις τραπεζών κ επιχειρήσεων, κρατικοποιήσεις μεγάλων χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων (όπως Lehman Brothers , Merrill Lynch κλπ) παίρνουν τη σκυτάλη από τη ¨φούσκα των ακινήτων¨ για να την παραδώσουν στην τελική οικονομική κατάρρευση των αγορών αλλά και εκατομμυρίων ανθρώπων μαζί με αυτές. Αμέσως μεγάλοι οικονομολόγοι του συστήματος, βλέποντας τα όνειρα και τις καριέρες τους να κλονίζονται σπεύδουν να δηλώσουν τα αίτια της οικονομικής καταστροφής. Αλόγιστη χρήση στεγαστικών δανείων, υπερβολική χρήση δανειακών κεφαλαίων, πλημμελής διαβάθμιση πιστοληπτικού κινδύνου, αμοιβές στελεχών του χρηματοπιστωτικού τομέα (bonus στα golden boys), κανονιστικό πλαίσιο… Η χρηματοπιστωτική κρίση, που ξεκίνησε το 2006, οξύνθηκε το 2008 και ακόμα δεν ξέρουμε αν έχει κορυφωθεί, κατάφερε να δημιουργήσει μια παγκόσμια οικονομική κρίση που αφορά τόσο τις μεγάλες αγορές όσο και τις μικροεπενδύσεις και τις καθημερινές συναλλαγές.

Αποτέλεσμα;

Εκατομμύρια δολάρια χαμένα κέρδη τραπεζιτών, μείωση της εμπιστοσύνης των τραπεζών, μείωση της χρηματιστηριακής ροής… Είναι όμως έτσι τα πράγματα; Τη στιγμή που οι κυρίαρχες ιδεολογίες προσπαθούν να μας πείσουν ότι απλά περνάμε μια ακόμα κρίση του παγκόσμιου κεφαλαίου μια άλλη προσέγγιση λέει ότι βιώνουμε μια κρίση των δομών του συστήματος που στηρίζει το κεφάλαιο. Η κρίση αυτή , κακός απότοκος της αλλαγής των παγκόσμιων οικονομικών συσχετισμών δύναμης και του νεοφιλελεύθερου μοντέλου οργάνωσης και διοίκησης της παραγωγής ήρθε για να δείξει τα αδιέξοδα του καπιταλισμού. Γιατί τη στιγμή που τα golden boys έβλεπαν τα bonus εκατομμυρίων να εξανεμίζονται προκαλώντας τους παράνοια, χιλιάδες άνθρωποι έμεναν χωρίς σπίτι, χωρίς τροφή, χωρίς ζωή. Και σε μια κοινωνία που μαστίζεται από ανεργία και φτώχεια σίγουρα τέτοιες ανισότητες όχι απλά απαρατήρητες δεν περνούν αλλά δημιουργούν ένα διαρκές εκρηκτικό κλίμα στην κοινωνική ζωή.

Και στην Ελλάδα τι γίνεται;

Φυσικά αυτή η κατάσταση δεν θα μπορούσε να αφήσει ανεπηρέαστη και την Ελλάδα και επειδή αυτό το σύστημα θέλει αφέντες και σκλάβους, σε μας έλαχε η τύχη του σκλάβου. Δέσμια στις ανάγκες της ευρωπαΐκής οικονομίας και των αγορών της, η Ελλάδα από την ένταξή της στην ΕΕ και έπειτα είχε απολέσει σχεδόν κάθε έννοια εθνικής οικονομικής ανεξαρτησίας, άσχετα με το τι και πως παρουσίαζαν οι εκάστοτε κυβερνώντες της. Έτσι σταδιακά αυτό το ¨αναπτυσσόμενο¨ πρώην κοινωνικό(;) κράτος κατάφερε να διαμορφώσει την οικονομία του όσο περισσότερο μπορούσε κοντά σε αυτό που του είχαν ζητήσει οι ¨εταίροι¨. Εναρμονισμένες πλήρως με τις επιταγές της συνθήκης του Μάαστριχτ, οι κυβερνήσεις της χώρας, σταδιακά άλλαζαν το μοντέλο των εργασιακών σχέσεων, προωθώντας πάντοτε ¨ευέλικτα συστήματα¨ κλπ. Αποκρατικοποιήσεις η μια μετά την άλλη, ρημαγμένα ταμεία μέχρι τέλους, δεκάδες σκάνδαλα και μια χώρα σαν βγαλμένη από πόλεμο ήταν η εικόνα της Ελλάδας όταν πρωτοΰποδέχτηκε την κρίση. Αμέσως τα παπαγαλάκια –κρατικά, κυβερνητικά και μη- ανέλαβαν για μια ακόμα φορά το ρόλο του καλού σαμαρίτη- καθοδηγητή της κοινής γνώμης υποδεικνύοντας τι είναι αυτό που πρέπει να γίνει. Πρώτα απ όλα έπρεπε να αλλάξει η κυβέρνηση αφού ο Γιωργάκης είχε έτοιμα βέλη στη φαρέτρα του για τη διέξοδο από το οικονομικό τέλμα στο οποίο είχε περιέλθει η χώρα. Μετά την πανηγυρική εκλογή του όμως, ένα σύννεφο τρομοκρατίας σκέπασε την επικράτια. Ξαφνικά ανακαλύψαμε ότι λεφτά στα ταμεία δεν υπάρχουν και οι δείκτες της οικονομίας δεν είναι ίδιοι με αυτούς που παρουσιάζονταν στις προεκλογικές καμπάνιες! Τα έφαγαν όλα οι προηγούμενοι… Η αγορά δεν κινείται και ω! οι πολίτες βρίσκονται σε οικονομικό αδιέξοδο. Όχι όλοι βέβαια, μιας και κάποιοι, όπως ο πρόεδρος του ΣΕΒ βρίσκουν ακόμα λίγα ψίχουλα της τάξης των 1.5 εκατ. Ευρώ για να αγοράσουν έναν πίνακα ζωγραφικής( για τη σύγκριση και μόνο το ποσό αυτό αντιστοιχεί σε 60 χρόνια δουλειάς για έναν εκπαιδευτικό του δημοσίου και 80 χρόνια δουλειάς για έναν εμποροΰπάλληλο).

Ο (παρά)λόγος:

Ο καιρός περνάει , τα αδιέξοδα αυξάνονται και η κυβέρνηση αποφασίζει να βγεί από το βούρκο της αδράνειας και να αντιμετωπίσει την κατάσταση, που παρουσιάζεται ως ¨ένα βήμα από τη χρεοκοπία¨, όπως τόσο καιρό υποσχόταν. Κάπου εκεί είναι που έρχεται και η ξένη επιτήρηση στην Ελλάδα (πιο σκληρή και από αυτή που γινόταν από τους αμερικάνους επί χούντας). Έρχεται η ώρα που η Ελλάδα θα λειτουργήσει σαν πειραματόζωο για τη απευθείας εφαρμογή αντιλαικών μέτρων που στοχεύουν στην αύξηση της ρευστότητας και των κερδών των καπιταλιστών.

Έρχεται η ώρα η Ελλάδα να υποταχθεί στους ισχυρούς κρίκους της ΕΕ, στην ΕΚΤ και το ΔΝΤ, συντάσσοντας ένα πρόγραμμα σταθερότητας και ανάπτυξης που περιλαμβάνει περικοπές μισθών, ραγδαίες αλλαγές στο ασφαλιστικό, απελευθέρωση απολύσεων, αναδιάρθρωση κρατικού μηχανισμού, αντιδραστική εκπαιδευτική μεταρρύθμιση και διατήρηση μεταναστών σε καθεστώς ημιπαρανομίας. Κάπου εκεί ήταν που η κυβέρνηση ανακοίνωσε τα πιο αντιλαικά, τα πιο άδικα, οικονομικά μέτρα της σύγχρονης Ελλάδας : μείωση κατά 30% στα επιδόματα Χριστουγέννων, Πάσχα και αδείας- περικοπή 12% στα επιδόματα των δημ. Υπαλλήλων- μείωση 7% των αποδοχών των εργαζομένων σε ΝΠΙΔ, που εξαρτώνται από το Δημόσιο- πάγωμα όλων των συντάξεων του δημόσιου και ιδιωτικού τομέα- αύξηση του ΦΠΑ, από 19% σε 21%, από 9% σε 10% κι από 4,5% σε 5%- αύξηση 8 λεπτά στην τιμή της βενζίνης, 3 λεπτά στο πετρέλαιο κίνησης- αύξηση κατά 20% των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε τσιγάρα- αύξηση κατά 20% των ειδικών φόρων κατανάλωσης σε ποτά- αύξηση των τιμολογίων της ΔΕΗ, εξαιτίας της επιβολής ειδικού φόρου κατανάλωσης ηλεκτρικής ενέργεια - μείωση 10% της κρατικής χρηματοδότησης στα Ταμεία ΟΑΠ - ΔΕΗ και ΤΑΠ – ΟΤΕ- περικοπές 200 εκατομμυρίων ευρώ στα προγράμματα του υπουργείου Παιδείας- αναστολή των προσλήψεων στο δημόσιο τομέα το 2010- μία πρόσληψη για κάθε πέντε συνταξιοδοτήσεις στο Δημόσιο από το 2011- Περικόπτεται κατά 5% ή 500 εκατομμύρια ευρώ, το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων.

…και ο αντίλογος…

Δεν τρέφουμε αυταπάτες. Η κυβέρνηση δεν αναγκάστηκε να πάρει τώρα τα μέτρα, το προγραμμάτιζε από καιρό- πριν ακόμα εκλεγεί. Οι αποφάσεις της δεν είναι ούτε τυχαίες ούτε αναγκαία άδικες, είναι πλήρως εναρμονισμένες με το νεοφιλελεύθερο μοντέλο οργάνωσης της οικονομίας και παραγωγής και χτυπούν συγκεκριμένα στρώματα. Τα δάκρυά τους είναι κροκοδείλια. Η περίοδος που επιλέγει η κυβέρνηση Γιωργάκη να ανακοινώσει το πρώτο βήμα της αναδιάρθρωσης δεν ήρθε ΄ επιλέχθηκε ώστε να βρεί όσο το δυνατόν λιγότερες αντιστάσεις (πλέον τα 50 και 70 ευρώ της απεργίας μετρώνται με το σταγονόμετρο και δεν αντικαθιστώνται στο μηνιαίο προυπολογισμό της οικογένειας). Ας μη γελιόμαστε! Η κατάσταση της οικονομίας δεν είναι τόσο κρίσιμη, ούτε η χρεοκοπία καραδοκεί όταν 30.000 ελληνικές οικογένειες έχουν περίπου 50δις ευρώ καταθέσεις σε τράπεζες του εσωτερικού και άλλα 40δις στο εξωτερικό, όταν μόνο το 2009 οι εταιρίες του χρηματιστηρίου είχαν κέρδη 11,8δις, όταν η εθνική τράπεζα την τελευταία πενταετία είχε κέρδη 6,3δις. Το γεγονός ότι οι μισθοί μειώνονται και οι συντάξεις των ασφαλιστικών ταμείων απειλούνται είναι ξεκάθαρη πολιτική επιλογή μιας κυβέρνησης που επιλέγει τους στρατιωτικούς εξοπλισμούς (6 γαλλικές φρεγάτες αξίας 2,5 δις) και την ενίσχυση του τραπεζικού κεφαλαίου (28 δις στις τράπεζες σε μια νύχτα) όταν το κράτος πρόνοιας έχει εκούσια αφεθεί λεία στα χέρια των κερδοσκόπων. Το γεγονός ότι με το 20% του πληθυσμού κάτω από τα όρια της φτώχιας και την ανεργία στα 10% και πλέον, η κυβέρνηση ετοιμάζει ένα νέο εργασιακό μεσαίωνα με ατομικές συμβάσεις εργασίας και περιορισμένα –αν όχι ανύπαρκτα- προνόμια για τη πλειοψηφία της εργατικής τάξης, δεν είναι τίποτα άλλο από μια τυπική καπιταλιστική κοινωνία. Το παγκόσμιο κεφάλαιο αποφάσισε να αυξήσει τα κέρδη του και δημιούργησε μια κρίση που πρέπει εμείς να ξεπληρώσουμε γιατί ¨δεν υπάρχει άλλη λύση¨.

Κι όμως!

Το διάστημα που γράφεται αυτό το κείμενο, χιλιάδες εργαζόμενοι σε όλη τη χώρα έχουν ξεσηκωθεί ενάντια στα αντιλαικά μέτρα που τους βάζουν να ξελασπώσουν τα αφεντικά. Ο κόσμος της εργασίας αλλά και οι άνεργοι, οι νέοι, οι φοιτητές και μαθητές που αντιλαμβάνονται τι μέγεθος της αδικίας βγήκαν στους δρόμους για να διεκδικήσουν όσα τους ανήκουν και όχι απλά όσα τους παίρνουν (πραγματοποιώντας μάλιστα ένα από τα πλέον μαζικά συλλαλητήρια δεκαετιών στις 11/3)!
Η απάντηση του κράτους δεν θα μπορούσε να είναι τίποτα διαφορετικό από καταστολή. Δεν μας ξαφνιάζει όμως αυτή η επιλογή γιατί πλέον έχουμε μάθει και περιμένουμε την συγκεκριμένη αντίδραση κάθε φορά που απειλείται η ¨κοινωνική τους ειρήνη¨. Αναμενόμενη ήταν αντίστοιχα και η στάση των ξεπουλημένων γραφειοκρατικών ηγεσιών των ΓΣΕΕ-ΑΔΕΔΥ που θεωρώντας ότι ο κύκλος των διεκδικήσεων έκλεισε (είδε μήπως κανείς τους κάποιο από τα αιτήματα να υλοποιείται;) δεν βλέπει αναγκαιότητα στην προκήρυξη απεργιακών κινητοποιήσεων για το ερχόμενο διάστημα , στέλνοντας για μια ακόμα φορά τα λιγότερο προωθημένα-πλην όμως οργισμένα- κομμάτια των εργαζομένων στον καναπέ της ανασφάλειας και στηρίζοντας ουσιαστικά –έστω και πιο αργά- τα μέτρα που πάρθηκαν.

Το σοσιαλιστικό προσωπείο του ΠΑΣΟΚ έπεσε και το νεοφιλελεύθερο πρόσωπό του φάνηκε, πιο αδίστακτο από ποτέ. Και είναι ανάγκη τώρα- πιο επιτακτική από ποτέ- απέναντι σε αυτό το πρόσωπο να σταθεί ένα άλλο πιο ισχυρό. Το πρόσωπο των εκατομμυρίων άμεσα πληττόμενων, εργαζομένων, ανέργων, των νέων της χώρας, αυτών που δεν θα φωνάξουν απλά, αλλά θα απαιτήσουν τη συνολική αλλαγή και όχι τη διαδοχή ή τη συνδιαχείρηση. Είναι ώρα να πάψουν οι δύο διαφορετικοί κόσμοι να υπάρχουν. Είναι ώρα να πάψει η μειοψηφία να καλοπερνάει σε βάρος της πλειοψηφίας.

Είναι ώρα να ανατρέψουμε τη συλλογική σύμβαση φτώχειας και να την αντικαταστήσουμε με πλήρη εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα για όλους και όλες.

Δεν δημιουργήσαμε εμείς τη κρίση τους και δεν θα είμαστε εμείς που θα τη πληρώσουμε. Το έλλειμμα και το χρέος είναι 100% δικά τους!
Να μη γίνουμε η γενιά που θα ζήσει χειρότερα από τη προηγούμενη αλλά η γενιά που έμαθε να διεκδικεί και να νικάει! Γιατί μόνος δρόμος είναι ο συλλογικός δρόμος και μόνη νίκη η ανατροπή! Μέσα από συλλογικότητες, συλλόγους και σωματεία στους αγώνες που θα ‘ρθουν, στις ανοιχτές πλατείες στις μεγάλες αφηγήσεις, στις κοινωνικές συγκρούσεις… Δεν υπάρχουν δρόμοι που δεν μπορούμε να βαδίσουμε, δεν υπάρχουν μάχες που δεν μπορούμε να κερδίσουμε. Με τους ανατρεπτικούς, αποφασιστικούς, νικηφόρους αγώνες των εργαζομένων και της νεολαίας. Με μια άλλη αριστερά, που πάει κόντρα στους συμβιβασμούς και την ηττοπάθεια. Με την ανεξάρτητη αριστερά που δεν φοβάται και ούτε θα γίνει δεκανίκι των κομμάτων εξουσίας, με την αριστερά των εργατικών αναγκών και των νεολαιίστικων αγώνων. Για να έρθουν ξανά στο προσκήνιο οι ανάγκες μας και όχι οι επιθυμίες τους!